Ćwiczenia prawidłowego połykania
WADA WYMOWY, KTÓREJ RODZIC CZASEM NIE SŁYSZY!
MIĘDZYZĘBOWA WYMOWA GŁOSEK ZĘBOWYCH: „s”, „z”, „c”, „dz”, oraz „t”, „d”, „n” ( wada, którą widać !!!).
Przy nieprawidłowej wymowie tych głosek czubek języka trafia miedzy zęby(dlatego tą wadę widać),a powinien być za lekko zwartymi zębami,dotykać górnego wałka dziąsłowego („górka” za zębami) i częściowo górnych zębów.Mięśnie warg i twarzy powinny być rozluźnione.
Nieprawidłowy układ aparatu artykulacyjnego (duże napięcie!)i nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka (język leżący na dnie jamy ustnej) powodują rozwój nieprawidłowych wzorców ruchowych jego mięśni co przyczynia się m.in. do rozwoju wad wymowy np. nieprawidłowej wymowy głosek szumiących - sz, ż, cz, dż, syczących - s, z, c, dz,(najbardziej widoczne!), ciszących - ś, ż, ć, dź, deformacji głoski ”r” i wielu innych… Często współwystępują wady zgryzu - zgryz otwarty lub przodozgryz („wypchnięte” górne zęby). Nieprawidłowy zgryz oraz nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni mogą przyczyniać się także do zmian rysów twarzy.
Czynniki, które mogą mieć niekorzystny wpływ na prawidłowy rozwój aparatu artykulacyjnego i jego wszystkich funkcji to:- zbyt długie ssanie smoczka (dopuszczalne do 18m.ż.),- zbyt długie karmienie butelką(dopuszczalne do 18m.ż), - ssanie paluszka, „ssanie” uszka ukochanego misia, różka podusi, mankietów sweterka…- obgryzanie paznokci i przyborów do rysowania i pisania - zespół trzeciego migdała, częste nieżyty nosa i nawykowe oddychanie ustami- skrócone wędzidełko, - obniżone napięcie mięśni aparatu artykulacyjnego(warg, policzków, języka, podniebienia miękkiego)
Ważnym elementem ćwiczeń prawidłowej wymowy w/w głosek są ćwiczenia prawidłowego połykania. Przy prawidłowym połykaniu język „wkleja się” cały w podniebienie przesuwając płyn lub kęs do tyłu. Na sam koniec grzbiet języka wykonuje ruch „wymiatający”, który popycha kęs do przełyku.
ETAP I (dotyczy głównie pionizacji języka )
- Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą – raz do góry, raz do dołu.
- Karuzela - dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę (kilka razy).
- Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
- Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła; potem od zębów do zębów(ruchy boczne) i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
- Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz (w kierunku nosa), a potem na brodę.
- Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.
ETAP II (jeżeli dziecko potrafi zawsze wskazać "zaczarowane miejsce")
Połykaniu nie może towarzyszyć napięcie warg, które nie powinny stawiać oporu przy lekkim skłonie głową i lekkim rozchyleniu ust.
ETAP III
ETAP IV
Zwracamy uwagę, aby język przy połykaniu i wymowie w/w głosek „nie uciekał” między zębami !!!
Opracowała Alicja Fałek
Rodzicu! Warto przeczytać…
Wpływ rozwoju mowy dziecka na proces edukacyjny i społeczny
Prawidłowy rozwój mowy dziecka stanowi podstawę globalnego rozwoju osobowości dziecka. Dzięki rozumieniu mowy poznaje ono otaczający świat, a dzięki umiejętności mówienia – potrafi ono wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia.Kształtowanie się mowy dziecka ma ścisły związek z jego rozwojem społeczno – emocjonalnym.Częste kontakty słowne dziecka z otoczeniem przyspieszają jego rozwój, doskonaląc wymowę, wzbogacając słownictwo, ucząc prawidłowego stosowania zasad gramatycznych. Zaniedbania środowiskowe lub brak prawidłowych wzorców mowy mogą spowodować opóźniony rozwój mowy lub jej zaburzenia. Zapobieganie i korekcja wad wymowy, to również w prostej zależności zapobieganie trudnościomi niepowodzeniom szkolnym. Bowiem dziecko źle mówiące najczęściej pisze z błędami, słabo czyta, przejawia zahamowania w swobodnym wypowiadaniu się.
Należy pamiętać, że rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej, u innych wolniej. Niejednakowa jest też kolejność przyswajania przez dzieci głosek. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka. W rozwoju mowy ogromną rolę spełnia środowisko w jakim się dziecko wychowuje i przebywa. Codzienny kontakt z rodziną, szkołą i rówieśnikami dostarcza nowych doświadczeń dla dziecka i pozwala nabywać nowych umiejętności słownych i językowych.
Mowa jest czynnością niezwykle złożoną i zależy od czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Trudno wyliczyć wszystkie te czynniki. O pewnych jednak należy wspomnieć ze względu na ich wpływ i znaczenie wychowawcze. Można do nich zaliczyć między innymi zdolności ogólne i specjalne, płeć i ogólne warunki społeczno-wychowawcze we wczesnym dzieciństwie.
Największą grupę u dzieci w wieku szkolnym tworzą wady artykulacyjne nazywane dyslalią. Dyslalia – to nieprawidłowość w wymawianiu jednej głoski, wielu głosek, a nawet wszystkich lub niemal wszystkich głosek od razu. Zachowane są rytm, melodia i akcent, sama wymowa jest jednak zatarta, mało zrozumiała lub zupełnie niezrozumiała.
W obrębie dyslalii wyróżniamy:
Osobną grupę wad wymowy stanowi:
Rosnąca wciąż liczba dzieci, u których stwierdza się wadliwą wymowę musi budzić niepokój i rodzić pytanie o jej przyczynę.
Mamy trzy rodzaje przyczyn powstawania wad wymowy:
Zaburzenia mowy mają duży wpływ na rozwój edukacyjny, emocjonalny i społeczny dziecka, bowiem prawidłowy rozwój mowy stanowi, obok właściwego poziomu funkcji intelektualnych, percepcyjnych i motorycznych, bardzo istotny element dojrzałości szkolnej dziecka. Od ucznia na etapie wczesnoszkolnym oczekuje się: swobodnego wypowiadania się na bliskie mu życiowo tematy, umiejętności powtórzenia usłyszanego opowiadania, słownego opisu obrazków, powiedzenia z pamięci wierszyka czy też tekstu piosenki. Prawidłowo rozwinięte dziecko w tym wieku powinno mówić: pełnymi zdaniami, poprawnie zbudowanymi pod względem gramatycznym, stylistycznym oraz prawidłowo wymawiać wszystkie dźwięki ojczystego języka. Taki stan jest niezbędnym warunkiem sprostania dalszym wymaganiom, jakie stawiać będzie przed uczniem program szkolny w klasach starszych.
Większość badaczy zajmujących się zaburzeniami mowy u dziecka zgodnie stwierdza, że uczniowie przejawiający tego typu zaburzenia natrafiają na różnorakie trudności w opanowaniu umiejętności szkolnych i częściej od swych rówieśników doznają niepowodzeń w nauce. Stwierdzono, że zaburzenia mowy występują o wiele częściej u dzieci doznających niepowodzeń w nauce, niż u ogólnej populacji szkolnej. Związek zaburzeń mowy z trudnościami w nauce ma charakter dwustronny. Z jednej strony zaburzenia mowy przyczyniają się do powstawania trudności w nauce, z drugiej strony przedłużające się niepowodzenia w nauce powodują powstawanie zaburzeń mowy (np. niepłynność mowy).
Wpływ zaburzeń mowy na trudności w nauce przejawia się w przedmiotach, które wymagają od dziecka poprawnego pisania i czytania oraz wypowiadania się. Zauważa się, że dzieci z wadami artykulacyjnymi popełniają nie tylko w czytaniu, ale i w pisaniu te same błędy, które wykazują w mowie spontanicznej. Niewłaściwa artykulacja czyni wypowiedź zamazaną, trudną w odbiorze. Dziecko często spotyka się z sytuacją braku lub niewłaściwego zrozumienia co czyni proces porozumiewania się mało skutecznym. Nie uzyskując pozytywnego wzmocnienia pochodzącego z codziennej komunikacji, dziecko nie będzie do niego dążyło, stopniowo może nawet wycofywać się z ich inicjowania. Wciągane do rozmowy przez innych przeżywa przykre chwile, gdy jego wypowiedź jest negatywnie oceniana. Zaczyna więc unikać tego typu sytuacji. Kontakt słowny zaczyna mu się kojarzyć z nieprzyjemnymi odczuciami, co pociąga za sobą często unikanie a nawet lęk przed wypowiadaniem się.
W ten sposób dziecko staje się uboższe o nowe, tak ważne w procesie rozwoju mowy doświadczenia.
Brak satysfakcji z doświadczeń w zakresie kontaktów werbalnych może być jedną z przyczyn bierności i izolacji od rówieśników.
Trudności w porozumiewaniu się powodują ograniczenia w zaspakajaniu podstawowych w tym okresie potrzeb, takich jak:
Jak postępować, aby praca z dzieckiem logopedycznym przebiegała
prawidłowo?
Kilka ważniejszych zaleceń dla rodziców:
Logopeda diagnozuje i koryguje wady wymowy, ale nie zrobi tego sam. Aby funkcjonowanie językowe dziecka było prawidłowe, bardzo ważny jest w tym procesie udział rodzica.
Opracowała Alicja Fałek